Chinees Nieuwjaar, ook wel het Spring Festival genoemd, is het belangrijkste feest binnen veel Chinese gemeenschappen wereldwijd. Het begint op een datum die elk jaar verschuift (tussen 21 januari en 20 februari), omdat het volgens de maankalender wordt gevierd. De feestperiode duurt 15 dagen, en sluit af met het Lantaarnfestival.
Oorsprong & symboliek
Volgens een bekende legende bedreigde in het oude China een monster genaamd Nian de dorpen aan het begin van het nieuwe jaar; het zou mensen en dieren aanvallen. Mensen ontdekten dat Nian bang was voor fel licht, luide geluiden en de kleur rood en zo ontstonden tradities als vuurwerk, rode versiering en drums om het monster af te schrikken. Deze legendes zijn waarschijnlijk een mengvorm van folklore en latere overlevering. Tegelijkertijd stammen sommige tradities uit oude agrarische rituelen om het jaar af te sluiten en voorspoed voor de oogst te vragen.
Belangrijke tradities
Een van de hoogtepunten is het reüniediner op oudejaarsavond, waarbij families samenkomen voor een uitgebreide maaltijd. Huishoudens worden vooraf grondig schoongemaakt om “het oude” achter te laten, maar op de eerste dag van het nieuwe jaar wordt juist niet geveegd, om het geluk niet weg te poetsen.
Tijdens de festiviteiten spelen muziek, vuurwerk en optredens zoals de draken- en leeuwendans een grote rol. Rode enveloppen met geld (hongbao) worden uitgedeeld als symbolische wens voor geluk en voorspoed.
Symbolisch eten & betekenis
Voedsel heeft een sterke symbolische functie. In veel regio’s wordt vis gegeten, omdat het Chinese woord voor vis (鱼 yú) hetzelfde klinkt als “overvloed”. Nian gao, een zoete kleefrijstcake, staat symbool voor vooruitgang, omdat de naam klinkt als “een hoger jaar”. Ook dumplings hebben betekenis: hun vorm doet denken aan oude Chinese zilverstaafjes en staat daarmee voor rijkdom.
Een feest dat met de tijd mee beweegt
Hoewel de tradities diep geworteld zijn, is de viering van Chinees Nieuwjaar sterk gemoderniseerd. In veel steden zijn grote optochten, cultureel entertainment en festivals. Digitale rode enveloppen zijn niet meer weg te denken in China, en overal ter wereld worden bijeenkomsten georganiseerd door families, gemeenschappen en culturele verenigingen. Ondanks die variatie blijft de kern van het feest hetzelfde: samenkomen, het oude jaar achterlaten en het nieuwe verwelkomen met hoop en positieve wensen.