Breaking Borders | Bjorn Roozenbeek
Deze editie van Breaking Borders is geschreven door Bjorn Roozenbeek, die op uitwisseling is geweest naar de Universiteit van Glasgow. Hier heeft hij de kans gegrepen om de vele karakteristieke Schotse steden te bezoeken en kennis te maken met de pubcultuur en whiskey. Daarnaast is hij vaak op stap geweest om de Highlands te verkennen en heeft hij onder andere The West Highland Way gewandeld. Lees hieronder hoe Bjorn de Schotse toekomst voor zich ziet.
Van september tot december heb ik aan de Universiteit van Glasgow gestudeerd als uitwisselingsstudent. Glasgow is de grootste stad van Schotland en de op twee na grootste stad van het Verenigd Koninkrijk. Ik heb een enorm toffe tijd gehad in Schotland. Veel mensen ontmoet, vaak de Highlands ingegaan en veel cultuur gezien. Het is leuk om te denken dat ik op dezelfde universiteit studeerde waar Adam Smith ook heeft rondgelopen. Ik koos deze universiteit om vier redenen: (1) ik wilde studeren in een Engelstalig land, nu ik geen taalbarrière wilde ervaren bij het ontmoeten van de lokale bevolking, (2) ik wilde studeren aan een universiteit met een actief studentenleven. Glasgow is zeer levendig en studentgericht, met drie grote universiteiten en veel pubs en clubs. (3) Ik wilde studeren in een land met een uitgesproken identiteit. Schotten hebben een eigen identiteit waar ze erg trots op zijn (kilts, Highlands, whisky enz.). (4) Ik wilde studeren in een land waar de natuur ingaan toegankelijk is.
Het duplomaat thema ‘breaking borders’ lijkt voor de relatie Schotland-Verenigd Koninkrijk steeds reëler te worden. Het gevoel van onafhankelijkheid speelt al eeuwen bij de Schotten. Van Keizer Hadrianus die de Picts niet wist te verslaan, tot onafhankelijkheidsopstanden die eindigden met de Battle of Culloden in de 18e eeuw. Hierna verbood de Britse regering het dragen van traditionele tartan kleding en werd het clansysteem van Schotland ontmanteld. In de 20e eeuw nam de onafhankelijkheidsdrang van Schotland weer toe met het ontstaan van de Scotts National Party (SNP), hogere belastingen opgelegd vanuit Westminster, en een heropleving van de Gaelische taal. Dit culmineerde zich in een Schots Parlement in 2004, sinds 2007 is de Scotts National Party de grootste partij van Schotland.
In het referendum voor Schotse onafhankelijkheid in 2014 stemde 55% tegen onafhankelijkheid. Maar toen kwam Brexit; tijdens dit referendum stemde 62% van de Schotten ‘remain’. Hierdoor voelen de Schotten zich weggesleurd uit de Europese Unie tegen hun wil in. Dit toonde zich in de peilingen: verschillende polls lijken te suggereren dat onafhankelijkheidssentiment groeit in Schotland en rond de 50% bungelt. De split tussen voorstanders en tegenstanders van onafhankelijk Schotland kenmerkt zich op meerdere spectra, bijvoorbeeld geloof (unionists zijn vaak protestant; independents zijn vaak katholiek) en politiek (unionists zitten in de conservative-hoek; independents zitten in de labour-hoek). Deze split werkt ook door in de sportrivaliteit in Schotland. Er is van oudsher een grote rivaliteit tussen de twee grootste voetbalclubs in Schotland: De Glasgow Rangers (protestants en unionist) en Celtic F.C. (katholiek en independent).
Gezien de huidige stand van zaken in de wereld lijkt het mij echter niet dat Schotland snel onafhankelijk wordt. Het is waar dat er veel ontwikkelingen zijn die het Schotse sentiment ten opzichte van het VK niet ten goede doen: Wisselvallige beleid in Westminster de afgelopen jaren, de financiële onrust na Liz Truss, en de economische aderlating na brexit. Echter is er momenteel oorlog in Europa, waarvoor eenheid uitstralen belangrijk is. Nu afsplitsen van het VK is wat dat betreft niet tactisch. En misschien wel het meest belangrijk: recentelijk is Nicola Sturgeon afgetreden als Prime Minister, terwijl zij juist dé voorvechtster was voor een onafhankelijk Schotland. Met het aftreden van Sturgeon lijkt de verwachte meerderheid voor een onafhankelijk Schotland vooralsnog van de baan.