Broodnodige hervorming NPO

Begin vorige maand kondigde Arie Slob, Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media, aan een eenmalige bijdrage te leveren van ruim veertig miljoen euro aan de Nederlandse Publieke Omroep (NPO). Deze bijdrage was volgens de NPO hard nodig om het gapende gat in de Hilversumse begroting te dichten. Voorwaarde voor het presentje van minister Slob is echter wel een hervorming van de publieke omroep. Een avond voor de buis liet zien dat een hervorming hard, heel hard nodig is.

In de week dat minister Slob zijn aankondiging deed startte tevens het nieuwe televisieseizoen met op maandagavond het programma ‘Snobs & Sloebers’. Dit is een programma waarin arme en rijke jongeren in duo’s twee weken lang strijden. Aan de hand van volledig subjectieve proeven wordt er iedere week een winnend duo gekozen. Uiteindelijk zal het beste duo met een geldbedrag van maar liefst twintigduizend euro terugkeren naar hun flat of villa. Niet mis wanneer je je realiseert dat de helft van de kandidaten al op jonge leeftijd in de schulden zitten. Een aantal deelnemers zijn niet alleen arm in geld, ze zijn ook kansarm. Het betreft veelal kwetsbare twintigers met uiteenlopende problemen: kandidaten die al op jonge leeftijd de zorg dragen over een kind en kandidaten die zelf nooit kind zijn geweest. Het is dan ook ronduit schaamteloos om te zien hoe presentator Jan Versteegh van de BNN-VARA aan het eind van iedere aflevering een bloedstollend spannende eliminatieronde weet te presenteren: “helaas eindigt het hier voor jou Kelly”, diezelfde Kelly gaf vijf minuten voorafgaand aan haar eliminatie nog aan bij thuiskomst nauwelijks eten te kunnen kopen. De programmamakers van de BNN-VARA tonen hiermee aan simpelweg kijkcijfer te willen scoren en lijken hun empathisch vermogen te zijn verloren. Juist de publieke omroep zou dergelijke jongeren een programma moeten bieden om te werken aan hun toekomst in samenwerking met andere jongeren.

Een ander frappant voorbeeld is online te vinden. Wie zo nu en dan een blik werpt op de site van de NPO vindt daar de meest bijzondere programma’s als aanbeveling:  ‘Meesteres Sherry zoekt echte liefde’ om er vervolgens onder te lezen ‘Sherry (65) kent in haar werk het klappen van de zweep’. De humor zijn ze op het mediapark in ieder geval niet verloren. De aanbeveling betreft het welbekende Britse programma, first dates. De Publieke omroep poogt de zender met eerder genoemde programma’s aantrekkelijker te maken voor jongeren maar begint hierdoor langzamerhand RTL-Light te worden, op kosten van de belastingbetaler.

Voormalig staatssecretaris Sander Dekker kondigde in zijn ambtsperiode al aan een einde te willen maken aan het RTL-light op de publieke zenders. Hij introduceerde de term ‘plat vermaak’, programma’s op de NPO die puur een amusementswaarde vertegenwoordigen. Dergelijk plat vermaak moest een halt worden toegeroepen. De focus moest volgens de politiek komen te liggen op educatie, informatie en cultuur. Een door de publieke omroep zelf aangestelde commissie zal aan de hand van een amusementstoets programma’s hierop beoordelen. Iets met de slager die zijn eigen vlees keurt. Daarnaast is bij deze toets een behoorlijke speelruimte te vinden. Mocht een programma niet voldoen aan één van de drie criteria mag het toch worden uitgezonden omdat het eventueel moeilijk bereikbare kijkers aantrekt. Deze moeilijke kijker valt voor NPO 1 bijvoorbeeld tussen de 19 en 49 jaar. Dat is een kleine 40% van de totale bevolking. Ga er dus maar vanuit dat we nog lange tijd mogen genieten van programma’s als de ‘de Curling Quiz’ en ander topentertainment.

Gelukkig is het voor de Nederlandse belastingbetaler niet alleen maar kommer en kwel binnen de publieke omroep. In het Jaarplan 2019 zijn enkele lichtpuntjes te vinden: zo kondigen ze onder meer aan in te gaan zetten op het ‘on-demand’ kijken van programma’s. Op deze manier wordt er ingespeeld op het jongere publiek dat zelf bepaalt waar en wanneer het informatie absorbeert. Wonder boven wonder is er ook meer geld beschikbaar gekomen voor het aanbieden van content via YouTube en Facebook, iets dat tot een aantal jaar geleden taboe was. Er gloort nog meer hoop aan de horizon want na de zak met geld van Arie Slob koos presentator Jan Versteegh zelf  voor een vergelijkbare zak, bij Talpa uiteraard. Laten we hopen dat met dit vertrek de broodnodige hervorming binnen de publieke omroep is ingezet.