Vertwittering van het debat

Vrijdagavond zat linkse activiste Anne Fleur Dekker aan tafel in de talkshow ‘M’, om de Algemene Politieke Beschouwingen van commentaar te voorzien. Dekker vergeleek daar de stijl van het debat terecht met Twitter; het medium waarop men in een beperkt aantal woorden zijn standpunt weergeeft, het liefst in krachttermen zodat het vaker gedeeld wordt. Ze doelde met haar vergelijking op de woordkeuze van de politici, want de Algemene Beschouwingen waren grover dan ooit. De andere gasten aan tafel voegden vervolgens toe dat de heren en dames in Den Haag eigenlijk meer aan het communiceren waren met de kijker, dan met de collega die op dat moment achter een microfoon stond. Het leek in veel opzichten wel op een verkiezingsdebat.

Nu is dit in de eerste plaats ook te wijten aan het soort debat. Het speelt zich af nadat het overheidsbeleid, dat in grote lijnen ook al in het Regeerakkoord terug te vinden was, in de Miljoenennota van harde cijfers is voorzien. Zo ontstaat er een herhaling van oude argumenten waarbij de coalitie in principe voet bij stuk kan houden. Zij hebben immers een meerderheid. Daarom zat er in de woorden van Thierry Baudet (FvD) opvallend genoeg een kern van waarheid. Hij trok het nut van de Beschouwingen in zijn geheel in twijfel. Baudet zag het als ‘een moreel vliegen afvangen in de hoop het achtuurjournaal te halen’. Dit deed hij overigens in een betoog waarin hij onder andere de Beschouwingen als schijndemocratie neerzette, en een vergelijking trok met de ‘Animal Farm’ die George Orwell beschreef. Hoewel hij er zoals gebruikelijk een grote boel nonsens omheen breide, wees hij er terecht op dat het ‘voor de bühne-gehalte’ hoog lag.

Zoals gezegd was het taalgebruik vaak stijlloos. Het meest beschamende voorbeeld kwam woensdag niet onverwachts van de heer Wilders (PVV), die collega Kuzu van Denk het ‘vergif van de samenleving’ noemde en hem vertelde dat hij mocht ‘oprotten’ naar Turkije. Later verwees hij grinnikend naar het volstrekt irrelevante, maar inmiddels welbekende privéleven van Pechtold (D66). Hij doelde op een vierjarige relatie van Pechtold met een duo-raadslid uit Meppel, een verhouding die zij naar buiten had gebracht met beschuldigen van wangedrag aan het adres van de voorman van D66. Marianne Thieme (PvdD) keurde als gevolg daarvan terecht de stijl van het debat af: “Laten we hier niet een veredeld roddelbladendebat van maken.” Later berispte ook kamervoorzitster Arib de leden van de Kamer voor hun wangedrag.

En dan was er nog Klaas Dijkhoff (VVD) die op geheel eigen wijze poogde het debat te bespelen. Hij liet een zogenaamde proefballon op, in de vorm van een idee om zwaarder te gaan straffen in probleemwijken. Zoals het een proefballon betaamt, bleek het een plan te zijn dat niet praktisch doordacht was en veel tegenstand opriep. Bovendien had het wederom niets te maken met het bekritiseren van de kabinetsplannen. Volgens debatexpert Lars Duursma volgde de VVD hiermee de ‘dead cat strategy; gooi een controversieel idee op tafel zodat de aandacht wordt afgeleid van het echt kwetsbare onderwerp, de dividendbelasting. Dat Rutte het idee later gemakkelijk naast zich neerlegde, draagt ook niet bij aan de geloofwaardigheid van het plan.

Menig politicus had dus een eigen agenda en had last van profileringsdrang, waardoor een diepgaande discussie over beleidspunten vaak achterwege bleef. Op het punt van de toch al onderbelichte dividendbelasting na, waar ras-debater Rutte wederom zonder argumenten achterbleef, wisten de oppositieleiders de coalitie nauwelijks inhoudelijk uit te dagen. Het verloop van het debat was voordelig voor het kabinet, dat op deze manier zo min mogelijk kleerscheuren opliep. Maar uiteindelijk ging het vooral ten koste van de geloofwaardigheid van de politiek. En dat gaat iedere partij aan.

Sluiten