Gouwe ouwe met Douwe: Bloody Sunday

Bron: Belfast Telegraph

Bloody Sunday Gouwe Ouwe Met Douwe

Vandaag is het alweer 30 januari en bijna het einde van de maand betekent een gouwe ouwe met Douwe! En 30 januari was een drukke dag in de geschiedenis. Zo werden Phill Collins en Franklin Delano Roosevelt op deze dag geboren. Verder werd er 15 jaar geleden het homohuwelijk goedgekeurd in België, werd Ghandi 70 jaar geleden vermoord door een Hindoe-extremist en werd Hitler 85 jaar geleden ingezworen als Kanselier in Duitsland. Ook is het vandaag precies 46 jaar geleden dat ‘Bloody Sunday’ plaatsvond. We kennen allemaal wel het liedje van U2 dat hierover gaat, maar wat was de aanleiding van deze bloedige dag?

Om dat te begrijpen moeten we terug naar 1923. Toen de Ierse Burgeroorlog na twee jaar strijd was afgelopen werd het eiland opgedeeld in twee delen. Het zuiden werd het huidige Ierland en het noorden werd het huidige Noord-Ierland dat afhankelijk was van Groot-Brittannië. Het zuiden was grotendeels katholiek, maar in Noord-Ierland was de verdeling anders. Daar waren de katholieken in de minderheid ten opzichte van de protestanten.

Naast dat er discussie was over de grens tussen de beide landen, was er ook een discussies in Noord-Ierland over de rechten van de katholieke minderheid. De katholieken voelden zich achtergesteld en verzamelden zich onder de naam IRA, wat een afkorting is voor Irish Republican Army maar wat later werd verbogen door tegenstanders door I Ran Away. Zij wilden bij Ierland horen, dat ook zeer katholiek was. De protestanten kozen echter de kant van de Britten en ook zij verzamelden zich in verschillende groepen om zo de strijd aan te gaan met de katholieken.

Eind jaren zestig laaide dit probleem steeds meer op en sommigen noemen de Slag van de Bogside – dat plaatsvond in een wijk in (London)Derry - het beginpunt van een zeer bloederige burgeroorlog. Hiervoor waren er echter ook al veel incidenten waarbij geweld niet werd geschuwd.

De oplettende lezer is het natuurlijk opgevallen dat London tussen haakjes staat. Dat komt omdat over deze naam veel discussie is, wederom door de strijd tussen de Ierse- en de Noord-Ierse nationalisten. Een katholiek zal dus alleen maar Derry zeggen en nooit Londonderry.

Omdat het de katholieken was gelukt om in Bogside regeringstroepen te verjagen, besloot de Noord-Ierse regering om hulp te vragen aan hun bondgenoot Groot-Brittanië. Dit vonden de Ierse nationalisten echter geen probleem. Zij vonden namelijk de politie in Noord-Ierland corrupt en hadden hoop in de Britse troepen dat zij wel objectief zouden zijn. Dit bleek echter niet zo te zijn en het leek eigenlijk alleen maar erger te worden voor de katholieken. Ze konden namelijk zomaar worden opgesloten door de soldaten en ook werden hun vrijheden steeds meer beperkt.

Dit werd op een gegeven moment niet meer gepikt en daarom besloten de katholieken een protestmars voor burgerrechten te organiseren, ondanks het feit dat dit verboden was. Op hun weg naar de Guildhall werd de groep tegengehouden door het Britse leger, tot grote woede van de katholieken. Die met stenen begonnen te gooien, waarop het leger met waterkanonnen antwoordde. Hierdoor werd de groep verdreven en verdeeld, maar dat was nog niet voldoende. Het Britse leger kreeg opdracht om verder de stad binnen te trekken, deelnemers te arresteren en geweld en kogels te gebruiken als dat nodig was. Sommige deelnemers die al wegrenden, werden in de rug neergeschoten en overleden op straat.

Uiteindelijk kwamen veertien mensen om het leven en dit kwam het leger op heel veel kritiek te staan. De vreedzame mars werd op slag veranderd in een oneerlijk gevecht met een bloedbad als gevolg. De hele wereld reageerde geschokt en de steun voor de katholieken en IRA nam toe, maar door het blijvende geweld in de strijd nam de steun af in de jaren ’90 waardoor vredesonderhandelingen mogelijk werden. Hierin werd er onder andere afgesproken dat een onafhankelijk onderzoek zou plaatsvinden naar de gebeurtenissen van die dag. Twaalf jaar later werd er in 2010 door premier Cameron excuses aangeboden, omdat de resultaten concludeerden dat het leger disproportioneel veel geweld had gebruikt. Ook werd er besloten om schadevergoedingen uit te keren aan nabestaanden van de slachtoffers van Bloody Sunday. De laatste jaren is de strijd wat gaan liggen en zijn er slechts sporadisch incidenten. Toch blijft dit een zeer gevoelige kwestie en is het maar de vraag of dit conflict in de toekomst niet voor nieuwe rellen gaat zorgen…

Sluiten