Een werkweek bij de ACM
Anderhalf jaar geleden ben ik gestart als jurist bij de directie Telecom, Vervoer en Post (DTVP) van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Bij DTVP houden we toezicht op de concurrentieverhoudingen op verschillende markten op het gebied van telecom, vervoer en post. Deze gereguleerde markten kenmerken zich door de aanwezigheid van slechts één of soms twee grote spelers op de markt. Denk hierbij aan bedrijven als PostNL, KPN, ProRail of Schiphol. Dergelijke bedrijven hebben hun sterke positie veelal te danken aan de wettelijke monopolies die zij lange tijd hebben gehad. De ACM en haar voorlopers zijn opgericht als gevolg van de liberalisering van veel markten gedurende de afgelopen 25 jaar. Het doel van het liberaliseren van markten is het verhogen van de marktefficiëntie door concurrentie in het leven te roepen. Uiteindelijk profiteert de consument daarvan door betere kwaliteit en/of lagere prijzen. Bij DTVP zorgen we ervoor dat deze hogere kwaliteit en lagere prijzen ook daadwerkelijk tot stand kunnen komen. We controleren bijvoorbeeld of de gereguleerde bedrijven hun sterke positie niet misbruiken ten nadele van hun concurrenten en daarmee het concurrentieniveau beperken.
Omdat dit allemaal wellicht nog wat abstract klinkt, vertel ik graag hoe het bovenstaande er op wekelijkse basis uitziet.
Maandag en dinsdag: Post
Na uitwisseling van alle sterke weekendverhalen is het tijd om de werkweek te beginnen. Ik begin met het project waar ik op dit moment het grootste gedeelte van mijn tijd aan spendeer; de marktanalyse van de zakelijke postmarkt. Deze marktanalyse is momenteel een van de grootste projecten binnen DTVP. Het projectteam bestaat uit vier juristen en vier economen.
Het marktanalysebesluit heeft tot doel om het concurrentieniveau op de zakelijke markt voor postbezorging in kaart te brengen en, indien nodig, op basis daarvan concurrentieverhogende maatregelen te nemen. Om dit te kunnen bepalen moeten we eerst de relevante markt afbakenen. Vervolgens kan er worden gekeken of er op die markt een partij zo sterk is dat hij zich onafhankelijk van zijn concurrenten kan gedragen. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een bedrijf dat zijn prijzen significant kan verhogen zonder dat hij daarbij veel klanten kwijtraakt. Als er inderdaad een dusdanig sterke partij blijkt te zijn, onderzoeken we in hoeverre er potentiële mededingingsproblemen bestaan. Dit zijn problemen met betrekking tot het concurrentieniveau op de afgebakende markt die zich kunnen voordoen in afwezigheid van regulering. Als de ACM potentiële mededingingsproblemen vaststelt, kunnen vervolgens verplichtingen worden opgelegd aan de dominante partij om deze problemen weg te nemen. Een voorbeeld van een dergelijke verplichting is het opleggen van toegang voor concurrenten tot de infrastructuur van de dominante partij tegen een maximumtarief.
Mijn rol in de marktanalyse is het schrijven van het besluit. Enigszins gechargeerd zou je kunnen zeggen dat de juristen in het team de verantwoordelijkheid hebben om de economische analyses op een juridisch correcte manier te verwoorden in het besluit. Het is daarom essentieel dat ik op hoofdlijnen de economische theorieën achter een marktanalyse begrijp en kan toelichten. Daarom komt het goed uit dat ik tijdens mijn studie ook economievakken heb gevolgd. Tegelijkertijd moeten de economen bij DTVP affiniteit met en kennis van bijvoorbeeld het mededingingsrecht hebben om rekening te kunnen houden met de juridische vereisten die aan een markanalysebesluit verbonden zijn.
Woensdag en donderdag: Telecom
Binnen DTVP worden medewerkers op verschillende gebieden ingezet. Op dit moment werk ik ook aan een telecomproject. Op woensdag ben ik bezig met het goedkeuren van de maximumtarieven die KPN mag opleggen voor de toegang tot zijn netwerk. Uitgangspunt daarbij is dat KPN zijn kosten mag terugverdienen en mag vermeerderen met een door de ACM vastgestelde winst. Deze tarieven worden vastgesteld voor een bepaalde reguleringsperiode, in dit geval voor een periode van drie jaar. Ook hier bestaat het projectteam uit zowel juristen als economen. We vergroten daarnaast elkaars kennis en houden elkaar scherp door de rollen af en toe om te draaien. De juristen duiken bijvoorbeeld in de kostenstructuur van KPN terwijl de economen het juridisch kader checken.
Vrijdag: Internationaal
De dag na de donderdagmiddagborrel op het Plein staat in het teken van de internationale component van mijn werk bij de ACM. Deze dag besteed ik aan een onderzoeksrapport over de mate van concurrentie op de nationale postmarkten binnen de EU. Dit rapport schrijf ik samen met afgevaardigden van zes lidstaten in opdracht van de European Regulators Group for Postal services (ERGP). Dit is een Europees samenwerkingsverband waarin de toezichthouders op het gebied van post uit alle EU-lidstaten plaatsnemen. Het is erg interessant om te zien hoe andere toezichthouders de postmarkt in hun land reguleren, dat helpt ons nieuwe ideeën op te doen.
De projecten die ik hierboven heb beschreven zijn een kleine selectie uit het brede palet aan werkzaamheden dat bij DTVP aan bod komt. Tegelijkertijd is het werk bij de ACM ook veel omvangrijker dan de sectoren die we bij DTVP reguleren. Al met al is de ACM een zeer veelzijdige werkgever die zowel juristen als economen een hoop verschillende uitdagingen biedt!